พยากรณ์อากาศแบบพื้นบ้าน

วิธีสังเกตุฝนฟ้าอากาศแบบชาวบ้าน
เรื่องลมฟ้าอากาศทั่วไป ติดตาม ดูได้ที่กรมอุตุวิทยา และเวปไซด์ฯ เกี่ยวข้องครับ แต่ผมนักอุตุฯโบราณมีเรื่องแบบชาวบ้าน ให้ท่านอ่านเล่นเพื่อความบันเทิง เริงรมย์ และดีมากหากเป็นประโยชน์ เป็นความรู้ได้ด้วย ลองสังเกตุดูครับว่าจริงไหม ? เรื่องลมฟ้าอากาศ  สมัยนี้สดวกสบายอยากรู้ก็มีให้เลือกมากมายตาม app ต่างๆ เวปไซด์ วิทยุ ทีวี ฯ เพียงแต่ท่านมีสมาร์ทโฟนก็โหลดได้เลยครับ วันนี้ลองมาดูวิธีแบบชาวบ้านทั่วๆไปสมัยก่อน ว่ามีวิธีสังเกตุยังไงไปมาเล่าครับ เผื่อไว้หากวันหนึ่งเกิดเหตุเภทภัย  ไม่มีเครื่องมือใดๆเหลือไว้ให้ทำนาย ไม่ได้เป็นวิชาการนะครับตามชื่อเรื่อง  โปรดพิจรณา

ดูท้องฟ้า
เห็นเมฆลอยมา เป็นเมฆแนวตั้งยอดสูงลิบ ฟ้าแลบแปร๊บๆ ผ่าเปรี้ยงๆ โอกาศฝนตกมีสูงมาก เอ๊ะแล้ว จะบอกทำไมก็มันเห็นๆอยู่  มันก็เหมือนเห็นดวงอาทิตย์โผล่ขึ้นขอบฟ้าทิศตะวันออก

แล้วบอกว่ากำลังจะเป็นกลางวัน  ใช่ครับพูดอีกก็ถูกอีกครับ แต่บางทีพอเมฆเข้ามาใกล้ก็เหลือแต่ลมครับ ตรงนี้อาจยากค้างไว้ก่อน ต้องใช้หลักวิชาการช่วย  

ดูลมใต้ครับว่าพัดมายัง ความชื้นจะถูกพัดมาจากลมตะวันตกเฉียงใต้ กับออกเฉียงใต้เป็นส่วนใหญ่หากมีความชื้นเข้ามาเยอะแล้ว     หากท้องฟ้าข้างบนมีความเย็น จะก่อให้เกิดเป็นเมฆบ้างประปราย เป็นก้อนเล็กในฤดูร้อน ฤดูหนาวมักเป็นเมฆแผ่นบางๆ

ดูหางเครื่องบินเจ๊ตครับ

หากมีความกดอากาศสูงแผ่ลงมา  หางจะเป็นเมฆขาวยาวๆเกิดจากไอน้ำจากการสันดาปของเครื่องยนต์ ไหลออกมาปะทะกับอากาศเย็นจัดเกิดการแข็งตัวอย่างฉับพลัน กลายเป็นผลึกน้ำแข็งขนาดเล็ก ที่มองจากพื้นดินเหมือนควันอออกจากท่อไอเสีย ตอนหลังรู้ว่าไอ้ที่หางขาวๆนี้ชื่อ "คอลเทรล"

หางขาวๆพวกนี้จะเริ่มต่ำลงเรื่อยๆ    ตามกำลังที่แผ่ลงมา     ผมอยู่ไม่ไกลจากสนามบินดอนเมือง ๓๐ ปีเห็นจนจำได้  และหากมีความชื้นจากทางใต้ขึ้นไปเยอะๆ จะเห็นเมฆก่อตัวอีกไม่นาน แล้วฝนจะตกตามมาแน่นอนครับ   แต่จะตกตรงไหนนั้น ต้องดูทิศทางครับ เพราะอาจจะตกที่อื่นที่ไม่ไกลนัก หรือไม่ก็หมดไปเฉยๆ หากความชื้นไม่พอ

 ดูวัตถุ สิ่งปลูกสร้างบนพื้นดิน
 เมื่อฝนใกล้ตกภายใน 2-3 วัน จะต้องมีความชื้นในอากาศมาก่อน   วิธีสังเกตุ คือหากเราก่อไฟ (คงเป็นบ้านนอก) ก่อไฟแล้วไฟหยุดๆ ติดๆ ฝนจะตก ถ้าก่อไฟแล้วไฟลุกต่อเนื่อง ฝนไม่ตก ก้อนหินที่แบบพรุนๆ เก่าๆ  เมื่อก่อนผมก็เคยเก็บมาวางไว้ในบ้าน วันไหนความชื้นเยอะก้อนหินนี้จะเปียกชื้น ดูบ้านครับ  เปิดประตูบ้านก็วัดฝนได้ ลองสังเกตดูหมายถึงประตูไม้นะครับ  ถ้าเปิดปิดประตูบ้านได้ง่ายๆ เปิดคล่อง ไม่อึดอัด ฝนไม่ตก ฝนจะแล้ง แต่ถ้าเปิดประตูยาก ประตูแน่น แสดงว่าฝนจะตก สังเกตุฝาบ้านฝาตึกที่เป็นปูนซีเมนต์หากความชื้นเยอะๆจับดูแทบจะเปียกครับ รถยนต์  จอดไว้กลางแจ้ง โดยเฉพาะรถเก๋งมาดูตอนเช้าฝาหม้อน้ำเปียกโชคนี่ใช่เลย แต่หากเปียกเฉพาะหลังคา อาจเป็นแค่หมอกหรือชื้นไม่มาก ส่วนมากก่อนฝนมาจะเปียกอยูก่อน ๒ - ๓ วันหรือมากกว่า  (ข้างบนนี้สรุปว่าเป็นเรื่องความชื้นที่มีเยอะครับ)                                                    


ดูพฤติกรรมของสัตว์
ดูมดแดง (มดส้ม) ถ้ามันทำรังสูงๆ ไม่น่าห่วง ลมไม่แรงมาก   ถ้ามดแดงทำรังอยู่กลางๆ ต้นไม้ พายุจะพัดกลางๆ ไม่รุนแรงมาก ถ้ามดแดงทำรังเตี้ยๆ ใกล้พื้นดิน  ลมจะแรงมากปีนั้น    ให้ระวังเตรียมตัดกิ่งไม้  ซ่อมแซมบ้านเรือนให้แข็งแรง    มดแดงรู้ล่วงหน้าก่อนพายุมา 3 เดือน" "มดแดงจะเปลี่ยนรังทุกปี     ถ้าไม่เปลี่ยนที่ แสดงว่าลมพัดเหมือนเดิม เรื่องมดแดงความแน่นอนสูงมาก สังเกตุดูได้ครับ

สังเกตุดูรังแมงหมาร่า (ภาษากลาง )
บ้านผมระโนดสงขลาเรียกแมงหมาบ้า  รังทำด้วยดินเหนียว  รังเล็กๆตามรอยแตกหรือรู เสาบ้านไม้ เสากระท่อมตามเถียงนา  คนอีสานน่าจะเรียก แมงหยอด แมงไหย๋  แมงขี้กะตอด เช่นกันครับ ถ้าทำสูงๆแสดงว่าปีนั้นฝนเยอะ น้าอาจจะท่วมสูง ระวังด้วย

มดดำอพยพ
ขนไข่ขาวโพลนจูงลูกจูงหลาน  พากันเดินยาวเหยียดขึ้นหาทำรังในที่สูง แสดงว่าฝนใกล้ตกแล้วภายในไม่เกิน ๗ วัน ลูกเขียด ในเมือง ร้องตามท่อตามคูน้ำบ้านนอกร้องตามทุ่งนา ร่องสวน เท่าที่สังเกตุนานสุดไม่น่าเกิน ๕ วันฝนจะตก ถ้าเห็นกบกระโดดข้ามถนน แสดงว่าพวกมันกำลังคอยฝน     นกนักล่าเหยื่อหลายชนิดจะเริ่มบินเข้ามาในอาณาบริเวณ ก่อนฝนจะตก 2-3 วัน ถ้าเป็นในทะเล จะมีเหยี่ยวทะเล บืนมาก่อน 2-3 วันเช่นกัน 

พฤติกรรมของพืช
ลูกมะเดื่อก็บอกฝนถ้ามันออกลูกตรงปลายกิ่งเยอะ จะมีฝนปลายปี ถ้ามันออกลูกกลางต้น แสดงว่ามีฝนกลางปี ถ้ารวมอยู่ตรงโคนต้น หมายถึงมีฝนตกต้นปี  ... (อันนี้ไม่รู้ลอกมาจากเวปไซด์ไหนแล้ว ) ดูใบไม้ แถวบ้านผมที่ระโนด พี่ชายจะดูใบชมพู่ (มะเหมี่ยว) ปีไหน ใบเป็นรู้เยอะแยะเกือบทุกต้น แสงว่าปีนั้นจะมีฝนตกลมแรง เกิดจากธรรมชาติคงส่งตัวหนอนมาช่วยกัดกิน

พฤติกรรมของคน
ตรงนี้ผมไม่คร่ายอยากเขียนนัก แต่เขียนเสียหน่อย  โดยปกติในโลกนี้จะมีคน ๒ กลุ่ม ๆ หนึ่งพลังจะแรงสำพันธ์กับ LP อีกกลุ่มสำพันธ์กับ HP ยกเอาเฉพาะช่วงพันธมิตรกับ นปช. ช่วงที่พันธมิตรมาแรง

ความชื้นจะเยอะ ช่วง นปช. พณ จตุพร คำราม รวมพลแล้วอากาศจะแห้งมากๆ  เอาเป็นว่าช่วงไหนฝ่ายยกฝ่ายความชื้นแรงจะมีเมฆเยอะ หากอีกฝ่ายแรงตอบ ฟ้าฝนก็จะรุนแรงตาม  ใครมีเเครื่องมือวัดคอยสังเกตุดูครับ  ไม่อยากเขียนมากจะกลายเป็นเรื่องการเมืองเดี๋ยวโดนด่า อีกอย่างนึงคือก่อนฝนตกจะรู้สึกว่าร้อนอบอ้าว  ผิวหนังจะเหนียวหนึด  อย่างนี้ก็ตกแน่นอนครับ  คนบางคนตามบ้านนอกนี่สามารถใช้จมูกจับกลิ่นได้ด้วย ว่าฝนจะตกไม่ตก  ยิ่งชาวเลชาวประมงจะมีวิธีสังเกตุลมฟ้าได้อย่างน่าทึ่งเช่นกันครับ เดี๋ยวลืมตรงไหน นึกตรงไหนออก ผมจะมาเขียนต้อท้ายบทภายหลังเพิ่มเติมครับ  

ข้อมูลจากกรมอุทกศาสตร์ 
ม้าจะวิ่งอย่างตื่นตระหนกก่อนที่จะมีลมพายุรุนแรงพัดมา      หมูจะโกยเอาฟาง ใบไม้และกิ่งไม้มารวมกันไว้ก่อนจะมีพายุกระหน่ำ     ดอกไม้จะหุบลงก่อนหน้าพายุจะเกิด      ถ้าเห็นวัวจ่าฝูงนำหน้าลูกฝูงออกไปหากินกลางทุ่ง แสดงว่าจะมีฝนตกในไม่ช้า แต่ถ้าเห็นลูกฝูงเดินนำหน้าจ่าฝูง อากาศจะเอาแน่นอนไม่ได้ อาจมีฝนฟ้าคะนองอย่างรุนแรง ถ้าคุณเห็นสุนัขกินหญ้า (เหตุการณ์อย่างนี้เกิดขึ้นเกือบทุกครั้ง ก่อนที่จะมีพายุทอร์นาโดอย่างรุนแรงขึ้น)      หมาป่าจะหอนอย่างต่อเนื่องมากขึ้น ก่อนเกิดพายุ ,ฝูงมดจะง่วนอยู่ทั้งวัน ฝูงริ้นจะรุมตอมกัด จิ้งหรีดจะกรีดร้องดังขึ้น แมงมุมจะไต่ลงจากรัง แมลงวันจะออกันอยู่แต่ในบ้าน ก่อนพายุฝนฟ้า คะนอง อย่างรุนแรง  

จากสมุดข่อย
ที่บ้านผมเคยเจอสุดข่อยเล่มนึงเขียนด้วยภาษาไทยใต้โบราณ    ไม่รู้เป็นภาษาสมัยศรีวิชัยหรือเปล่า เขียนเรื่องฝนไว้ประกอบการทำนาโดยแบ่งปีนกษัตริย์ (๑๒ ปี ชวด-กุน ) เป็น ศก คือ ๑๒ ศก เป็น ๑๒๐ ปีแล้วบอกไว้ว่าปีไหนฝนมาเร็ววมาช้า มาทางไหน   เคยอ่านพอเข้าใจตอนหลังไม่รู้ว่าหายไปไหนก็ใช้งานได้จริงครับ  แต่ก็ดูยาวเกินไป ไม่เขียนถึง ณ ที่นี้  

สรุปท้ายบท
สรุปว่าเครื่องมือข้างบนก็คือการสังเกตุธรรมชาติ หรือจะถือว่าเป็นเครื่องมือที่พระเจ้าให้มา คือ ตาดู หูฟัง จมูกดมกลิ่น ฯ ฟ้าดิน พืช สัตว์ น้ำใต้ดิน บนดิน  ฯลฯ เครื่องมือสมัยใหม่ราคาแพง  วัดได้สารพัดค่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือซุปเปอร์คอมพิวเตอร์พยากรณ์อากาศ เอาค่าต่างๆป้อนเข้าไปเช่น  ควากดอากาศ ความชื้นสัมพัทธ์  อุณหภูมิ  ทิศทางลม ฯลฯ  จาก ดาวเทียมถ่ายภาพ  ยิงคลื่นความถี่เอาคลื่นสะท้อนกลับมาตั้งแต่ระดับบนฟ้า พื้นดิน ใต้ดิน บนน้ำ ใต้น้ำ ฯลฯ มาคำนวณยิ่งป้อนค่าได้เยอะยิ่งผิดพลาดยาก แต่บางทีบางประเทศมีซุปเปอร์คอมพิวเตอร์ แต่ไม่มีอะไรป้อนให้ผลที่ออกมาก็ดูเอากับตาดีกว่าครับ

                                                                                        bananabrn 17nov 2011